Spośród cech rzadko występujących w jajniku nowotworów, które w wyżej podanym podziale określono mianem guzów o szczególnej budowie (grupa IV b), na podkreślenie zasługuje swoisty wpływ, jaki niektóre z nich wywierają na ustrój „macierzysty“, wytwarzając hormony. W istocie, obok nowotworów obojętnych lub pozornie obojętnych, istnieją guzy jajnika, które powodują „zniewieścienie“ bądź „zmężczyźnienie“ ustroju.
Grupa nowotworów zniewicściających została jeszcze przez Werdta (r. 1914) określona mianem „guzów błony ziarnistej“, ze względu na podobieństwo komórek tych guzów do komórek warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa.
Drugą grupę guzów, które powodują zanik cech płciowych żeńskich, a nawet wystąpienie trzeciorzędnych cech płciowych męskich (arrhenoblastoma), wyodrębnił Robert Mayer (r. 1930) na podstawie podobieństwa histologicznej budowy tych guzów. Do tej grupy zaliczono później także guzy nadnerczopodobne jajnika, jakkolwiek histologiczna ich budowa jest zasadniczo różna od budowy jądrzaków.
Osobną grupę stanowią wreszcie nowotwory jajnika pozornie nieczynne hormonalnie, które Robert Mayer nazwał disgerminomata, a Zubrzycki – rozrodczakami. W ostatnich czasach podział nowotworów hórmonotwórczych na guzy „znie- wieściające“ i „zmężczyźaiające“ oparty wyłącznie na ich budowie histologicznej został poddany krytyce, okazało się bowiem, że budowa nowotworu nie zawsze odpowiada jego czynności hormonalnej (patrz opis jądrzaka jajnika) i że guzy, które uważano za hormonalnie obojętne (np. wlókniak lub mięsak), mogą niekiedy wytwarzać hormony płciowe. Należy zatem przyjąć, że w przyszłości podział guzów hormono- twórczych na guzy „męskie“ i „żeńskie“ będzie uwzględniać wyłącznie ich działanie hormonalne, a nie budowę histologiczną.
Dodaj