U niektórych gatunków zwierząt występuje forma zależności hierarchicznej oparta na podążaniu za przewodnikiem. Typowym przykładem (Scott, 1972) jest tu hierarchia w stadzie owiec (Ouis aries) złożonym z samych samic. W stadzie takim przewodniczką stada jest najstarsza owca, za nią bezpośrednio podążają jej córki, za córkami wnuczki itd. U podstaw tego typu hierarchii leży zachowanie allomimetyczne motywujące podążanie dzieci za matkami. Z podobną sytuacją spotykamy się w stadzie jeleni, które poza okresem rozrodu jest złożone z samych łań. Występowanie podążania za przewodnikiem może współistnieć z hierarchią opartą o relacje dominacji – submisji. Osobnik dominujący nie zawsze jednak jest jednocześnie przewodnikiem stada. Z sytuacją taką spotykamy się u niektórych gatunków małp (np. patasów).
Popędem utrzymującym hierarchię w stadzie, jak również leżącym u podstaw obrony terytoriów, jest agresja. Agresją nazywamy akt fizyczny lub groźbę jego wykonania ze strony jednego osobnika, który ogranicza swobodę drugiego (Heymer, 1977). Celem jej jest zapewnienie optymalnych warunków życiowych jednemu osobnikowi kosztem innych. Agresja międzyosobnicza, podobnie jak głód czy popęd seksualny, jest popędem pierwotnym i zachowawczym. Jednym z popędów przeciwstawnych do agresji jest popęd ucieczki, którego celem biologicznym jest ochrona organizmu przed niebezpieczeństwem, w tym także przed agresją ze strony silniejszego osobnika. W odróżnieniu od agresji ucieczka jest popędem ochronnym. W warunkach naturalnych, gdy obserwuje się zwierzęta w sytuacji konfliktowej, często nie można zorientować się, które z nich atakuje, a które się broni mówi się wtedy o tak zwanym zachowaniu współzawodniczącym – agnostic behavior (Scott, 1972).
Dodaj