Wyniki te wskazują, że o determinacji jaj mozaikowych nie decydują jakieś szczególne czynniki morfogenetyczne, ale określone właściwości samej cytoplazmy. Bliższe badania wykazały, że właściwości te polegają na odmiennym charakterze biochemicznym poszczególnych terytoriów cytoplazmatycznych, który nie ulega zaburzeniom podczas odwirowywania jaj.
W jajach regulacyjnych cytoplazma nie jest zróżnicowana tak wyraźnie, jak w jajach mozaikowych. Niemniej jednak pewne różnice rozpoznać można także i tutaj. Mówiąc o zdolnościach regulacyjnych zarodka jeżowców w stadium 8 blastomerów (por. str. 377) stwierdziliśmy, że po oddzieleniu blastomerów animalnych od blastomerów wegetatywnych, ani jedne, ani drugie nie są już w stanie przekształcić się w prawidłową larwę. Larwy powstające z blastomerów wegetatywnych oznaczają się szczególnie silnie rozwiniętym jelitem, natomiast części powstające normalnie z komórek bieguna animalnego albo nie wytwarzają się w ogóle, albo też rozwój ich jest tylko częściowy. W odróżnieniu od opisanych „larw wegetatywnych” twory rozwijające się z blastomerów animalnych przypominają normalne larwy w jeszcze mniejszym stopniu. Mają one wygląd silnie urzęsionych pęcherzyków, przy czym długie rzęski apikalne, typowe tylko dla bieguna animalnego, obejmują tutaj prawie całą powierzchnię tworu. Cytoplazma półkuli animalnej różni się więc pod względem swoich możliwości rozwojowych od cytoplazmy półkuli wegetatywnej. Obydwa rejony cytoplazmatyczne nie są wprawdzie odgraniczone tutaj tak wyraźnie, jak w jajach mozaikowych, niemniej jednak fakt biegunowego zróżnicowania jaja nie ulega wątpliwości.
Dodaj