Mianem endometriosis określamy schorzenie, które polega na występowaniu śluzówki macicy w miejscach, gdzie w warunkach normalnych znajdować się nie powinna. Śluzówka ta ma właściwości wczepiania się i wrastania w tkanki ustroju. Nazwą polską dla tej choroby jest „śródmaciczenie“1) lub „gruczolistość śródma- ciczna“. Rozpowszechnione są też liczne określenia łacińskie, opierające się na pewnych cechach anatomo-patologicznych lub klinicznych tego cierpienia, jak endomełńoidr), adenomyosis, jibroadenomatosis, endometrioma, adenoma itd., z których większość nie odpowiada już dzisiejszym zapatrywaniom i nie stanowi albo nie tłumaczy jasno istoty schorzenia.
Siódmaciczenie występuje w okresie dojrzałości płciowej, gdyż związane jest z obecnością czynnej błony śluzowej macicy, trafia się jednak częściej u kobiet, które zbliżają się już do przekwitania. W okresie tym bowiem nieprawidłowe podniety natury hormonalnej w związku z zaburzeniami czynności jajników trafiają się częściej i łatwiej mogą doprowadzić do przerostu gruczołowego w odszczcpio- nych częściach śluzówki macicy.
Nie ulega dziś wątpliwości, że czynna śluzówka macicy może wszczepiać się i rozwijać poza właściwą swoją siedzibą, jeśli z jakiegoś powodu cząstki jej zostaną oderwane i przeniesione w miejsca nawet odlegle od macicy. Te cząstki śluzówki,
Ł) Nazwa zaproponowana przez Zubrzyckiego. 2) Nazwa zaproponowana przez Czyicwicza, które nadal uzależnione są od hormonów jajnikowych, ulegają tym samym okresowym zmianom co właściwa śluzówka macicy. Wskutek jednak spaczenia procesu oddziaływania hormonów jajnika na odszczepione miejsca śluzówki macicy występują w nich nie tylko cechy właściwe okresowi przerostowemu i wydzielniczemu cyklu miesięcznego w macicy, lecz również w obrębie nabłonka zmiany o charakterze „hyperplasia glandularis cystica“, a w obrębie podścicliska (stroma) wrastanie tegoż w głąb i przenikanie w otaczające tkanki, co pociąga za sobą także wrastanie w głąb ich gruczołów. Wskutek tego powstają guzowate twory, które składają się z komórek nabłonkowych tworzących gruczoły i z podścieliska – pozostających pod wpływem hormonów jajnikowych. Sama sprawa chorobowa nie jest zatem ani procesem zapalnym, ani nowotworowym. Podścielisko ma jednak pewną zdolność histolityczną. Srodmaciczenie nie jest również schorzeniem wewnątrz wydziel- niczym, gdyż komórki ogniska śródmaciczenia (zwanego pospolicie „endometrioma“) nie wytwarzają żadnych hormonów, jakkolwiek wzrost ich jest zależny od bodźców hormonalnych.
Dodaj